*******************************
လူသားတို႔အား ဆင္းရဲဒုကၡၾကီးစြာခံစားရာ အပါယ္ငရဲသို႔က်ရာက္ေစေၾကာင္း မေကာင္းမႈကံတုိ႔ကို က်ဴးလြန္ျပဳလုပ္ေအာင္ အတြင္းမွေန၍ လႈံ႔ေဆာ္-တုိက္တြန္း-တြန္းအားေပးၾကသည့္ အေျခခံ အတြင္းဓာတ္ခံ တရားဆုိးမ်ားအေၾကာင္းကုိရွင္းလင္းျပဆုိပါမည္။
(၁) ေမာဟ = အ၀ိဇၨာဟူေသာတရားဆုိးသည္ အမွားႏွင့္အမွန္၊ အေကာင္းႏွင့္္
အဆုိး၊ အေၾကာင္းႏွင့္အက်ိဳး ကံႏွင့္ကံ၏ံအက်ိဳးကို ခြဲျခား၍သိႏိုင္ေသာ၊ အမွန္ကိုအမွားဟု၎ ၊ အမွားကုိအမွန္ဟု၎၊ တလြဲသိျမင္ေသာ ကံႏွင့္ကံ၏အက်ဳိးကို၎ (အေၾကာင္းကံေၾကာင့္ အက်ဳိးတရားျဖစ္လာရသည္ကို၎) မသိျမင္ႏုိင္
ေသာတရားမ်ဳိးျဖစ္၏။ ယင္း အမွန္ကိုမသိမႈ တရားဆုိးမ်ားေၾကာင့္ (ပညာမ်က္စိကန္းေနမႈေၾကာင့္) လူမုိက္တုိ႔သည္ မျပဳသင့္သည့္မေကာင္းမႈကံေတြကို ျပဳမိ
၍၊ ျပဳသင့္သည့္ ေကာင္းမႈကံတုိ႔ကိုမူကား မျပဳၾကသျဖင့္၊ အပါယ္ငရဲသုိ႔သာ က်ေရာက္၍ နတ္ျပည္သုိ႔ မေရာက္ႏုိင္ၾကကုန္။
(၂) အဟိရိကဟူေသာတရားဆုိးသည္ မျပဳသင့္သည့္မေကာင္းမႈေတြကုိ (ယင္းတုိ႔၏ဆုိးက်ဳိးမ်ားကုိ မသိမႈေၾကာင့္) က်ဴးလြန္ျပဳလုပ္ရမွာ လုံး၀မရွက္ေစတတ္-အရွက္မရွိေစတတ္သည့္ တရားမ်ဳးိ ျဖစ၏။ ယင္းတရားဆိုးေၾကာင့္ လူမိုက္တို႔သည္ မေကာင္းမႈကံေတြကို ျပဳလုပ္ရမွာ အနည္းငယ္မွ် မရွက္ၾကသျဖင့္ အပါယ္ငရဲသုိ႔ က်ေရာက္ရကုန္၏။
(၃) အေနာတၱပၸဟူေသာတရားဆိုးသည္ မျပဳသင့္သည့္ မေကာင္းမႈကံေတြကို
(ယင္းတို႔၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို မသိမႈေၾကာင့္) က်ဴးလြန္ျပဳလုပ္ရမွာ လံုးဝမ
ေၾကာက္ေစတတ္သည့္ တရားမ်ဳိးျဖစ္၏။ ယင္းတရားဆုိးေၾကာင့္ လူမုိက္တုိ႔
သည္ (မီးေရာင္ကို ေရႊထင္ၿပီး မီးကိုတိုးေ၀ွ႔၍ တစ္ေကာင္ၿပီးတစ္ေကာင္ ေသသြားၾကသည့္ပိုးဖလံမ်ားကဲ့သို႔ လူသတ္ျခင္း၊ ႏြားသတ္ျခင္း စသည့္ မေကာင္းမႈမ်ားကုိပင္ မေၾကာက္မရြံ႕ရဲရဲႀကီးျပဳလုပ္သျဖင့္ အပါယ္ငရဲသုိ႔ က်ေရာက္ရကုန္၏။
(၄) ေလာဘ=တဏွာဟူေသာတရားဆုိးသည္ မိမိကိုယ္ကို၎၊ မိမိ၏သားမ
ယား ပစၥည္းဥစၥာ ရာထူးဌာနႏၲရ၊ ဂုဏ္သိရ္တုိ႔ကို၎ လြန္စြာမက္ေမာ-တပ္မက္စြဲလမ္းေစတတ္သည့္၊ သူတပါးကုိ စည္းစိမ္ဥစၥာကုိ ရယူခ်င္သည့္တရားမ်ိဳးျဖစ္၏။ ယငး္တရားဆိုးေၾကာင့္ လူမိုက္တို႔သည္ သူတပါး၏မယား၊ သမီးမ်ားကို အတင္းအဓမၼျပဳက်င့္သိမ္းယူျခင္း စသည့္ မေကာင္းမႈႀကီးေတြကိုပင္ က်ဴးလြန္ၾကသျဖင့္ အပါယ္ငရဲသို႔ က်ေရာက္ၾကရကုန္၏။
(၅) မိစၧာဒိ႒ိ=အယူမွားျခင္းဟူေသာ တရားဆုိးသည္ကား ဆုိးက်ဳိးမ်ားစြာကို ျဖစ္ေစသည့္မေကာင္းမႈဟႈသမွ်ကုိက်ဴးလြန္ဘို႔ရန္ ၀န္မေလးေအာင္ တိုက္တြန္းလႈံ႕ေဆာ္ေပးသျဖင့္ တရားအားလုံးတုိ႔တြင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ အေကာင္းဆုံးတရားဆုိး ျဖစ္၏။ မိစၦာဒိ႒ိအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိရာတြင္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္-
၁-ေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္း၊ အက်င့္သီလေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ ကမၼ႒ာန္းဘာ၀နာအားထုတ္ျခငး္ စသည့္ ေကာင္းမႈကံေတြကို မည္သည့္ေကာင္းက်ဳးိကိုမွမေပးဟု မွားယြင္းစြာယံုၾကညျ္ခင္း ၊
၂-လူကြ်ဲႏြားတိရစာၦန္သတၱဝါကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္းစသည့္ မေကာင္းမႈေတြသည္
မည္သည့္အက်ိဳးကုိမွမေပးဟု မွားယြင္းစြာယူျခင္း ၊
၃-ဤမ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ ေတၾ႔ြကဳခံစားရသည့္ ခ်မး္သာသုခ ၊ ဆင္းရဲဒုကၡဟူသမွ်သည္(ပစၥဳပၸန္ဘ၀)အတိတ္ဘ၀မ်ားက ျပဳခဲ့သည့္ ေကာင္းမႈကံ၊ မေကာင္းမႈကံ
ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္မဟုတ္၊ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္မႈေၾကာင့္(၀ါ)အေၾကာင္း
မျ့ဲဖစ္လာရသည္ဟု မွားယြင္းစြာယူျခင္း၊
၄-ဤဘ၀မွ ေသသြားျပီးေနာက္ ေနာင္ဘဝေတြဆက္မျဖစ္ေတာ့ဟု (ေနာင္ဘ၀ကို ပစ္ပယ္၍) မွားယြင္းစြာယူျခင္း၊
၅-လူတုိ႔၏ပကတိမ်က္စိျဖင့္ မျမင္ရသည့္ငရဲ၊ ၿပိတၱာ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာကဲ့သုိ႔ေသာ
သတၱ၀ါမ်ဳိးတုိ႔သည္၎၊ ထုိသတၱ၀ါ ျဖစ္ရာေနထုိင္ရာ ငရဲျပည္၊ ၿပိတၱာဘုံ၊ နတ္
ျပည၊္ ျဗဟၼာျပည္ကဲ့သို႕ေသာ ဘံုဌာနမ်ားသည္၎ လံုး၀မရွိဟု မွားယြင္းစြာယူျခင္း ၊၆-ကမၼ႒ာန္းဘာ၀နာအက်င့္ျမတ္ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္၍ ၊ အဘိညာဥ္တန္ခိုး ၊ သစၥာဉာဏ၊္ ေဗာဓိဉာဏ္မ်ားကုိ ရရွိၾကသည့္ ဘုရား၊ ပေစၥကဗုဒၶါ၊ ရဟႏၲာ၊ အရိယာသူေတာ္စင္ပုဂၢိဳလ္ျမတ္တုိ႔ဟူသည္ ေလာက၌လုံး၀မရွိဟု မွားယြင္းစြာယူျခင္း
တို႔ျဖစ္သည္။ [ယင္းအယူမွား=မိစၦာဒိ႒ိအားလုံးသည္ ကံႏွင့္ကံ၏အက်ဳိး(၀ါ)အ
ေၾကာင္းႏွင့္အက်ဳိးကုိ ပစ္ပယ္သည့္ အဆုိးဆုံးတရားမ်ဳိးခ်ည္းျဖစ္သည္။]
(၆) မာန=မာန္ေထာင္လႊားျခင္းဟူေသာ တရားဆုိးသည္ မိမိ၏ဥစၥာစည္းစိမ္၊ ရာထူး၊ အာဏာ၊ ဂုဏ္သိရ္စသည္တုိ႔ေၾကာင့္၊ မိမိကိုယ္ကို အထင္ႀကီး၍ သူတပါးတုိ႕ကို အထင္ေသးေစတတ္သည့္ တရားမ်ဳိးျဖစ္၏။ ယင္းတရားဆုိးေၾကာင့္ လူမုိက္တုိ႔သည္ ရုိေသေလးစားအပ္ေသာ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ၊ မိဘ၊ ဆရာသမား၊ လူႀကီးသူမ၊ ေက်းဇူးရွင္၊ သူေတာ္စင္မ်ားကိုပင္၊ မရိုမေသမေလးမစား-ေစာ္ကားေျပာ
ဆိုမႈျပဳၾက၍၎၊ မိစၧာဒိ႒ိအယူမွားတို႔သည္ ငါဘုရားမွတပါး မည္သူ႔ကိုမွ အရိုအေသမျပဳရဟူေသာ ထိုအတၱစိတ္ၾကီးမားဘုရားဆိုသူူက ေျပာသည့္အတိုင္း မွတ္ယူက်င့္ၾကံ ျပဳမူၾက၍၎၊ အပါယ္ငရဲသို႔ ေရာက္ၾကရသျဖင့္ ထိုမိစၧာဒိ႒ိႏွင့္ဘုရား
ဆိုးၾကီးတို႔ေၾကာင့္ ဆိုးက်ိဳးၾကီးကို ခံၾကရသည္မွာ အလြန္ပင္သနားဖြယ္ေကာင္း
လွ၏။ထို႔ျပင္ ဘုရားဆိုးၾကီးက တျခားဘာသာေတြကို သတ္ျဖတ္ေလေလ ငါဘုရားကေကာင္းခ်ီးျပဳေလေလဟူ၍(နဂိုကသူေတာ္ေကာင္းစိတ္ရွိသူတို႔ကိုပင္)
မုိက္ဇာတ္သြင္းၿပီး၊ ငရဲသို႔ပုိ႔ေပးျပန္သျဖင့္ အလြန္ေၾကာက္ဖြယ္ေကာင္းလွ၏။
(၇) ေဒါသ=အမ်က္ေဒါသဟူေသာ တရားဆိုးသည္ခက္ထန္- ၾကမ္းတမ္းသည့္စိတ္မ်ိဳး၊ ကို္ယ္ခ်င္းစာစိတ္ကင္းမဲ့ေသာစိတ္မ်ဳိး၊ သူတပါးတို႔အား ေသေစလိုပ်က္
စီးေစလိုသည့္ စိတ္ယုတ္မာမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ယင္း တရားဆိုးေၾကာင့္ လူတို႔သည္
လူ-ကြ်ဲႏြားတိရစၧာန္သတၱဝါေတြကို ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္-ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္-ႏိုင္ထက္ကလူျပဳမူၾကသည္မက မိမိတို႔မုန္းသူတို႔၏ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးၾကသျဖင့္ အပါယ္ငရဲသုိ႔ မေႏွးအျမန္ က်ေရာက္ရကုန္၏။
(၈) ဣႆာ=မနာလုိျခင္းဟူေသာ တရားဆုိးသည္ မိမိထက္သာလြန္သည့္ သူတပါးတုိ႔၏ ႀကီးပြားခ်မ္းသာ-ရာထူးဂုဏ္သိရ္ေက်ာ္ေစာမႈစသည္တို႔ႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္းကို မနာလုိ-ျငဴစူေသာေအာက္တန္းက်-စိတ္ယုတ္မာမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ယငး္တရားဆိုးေၾကာင့္ လူမိုက္တို႔သည္ ထိုသို႔ မိမိထက္သာလြန္ေနေသာ ပုဂၢိဳလ္ေတြအား ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းကို နည္းမ်ိဳးစံုသံုး၍ အေကာက္ဉာဏ္ႏွင့္လုပ္ေဆာင္ၾကသ
ျဖင့္ အပါယ္ငရဲသို႔ က်ေရာက္ရကုန္၏။
(၉) မစၧရိယ=ႏွေျမာတြန္႔တုိမႈဟူေသာ တရားဆုိးသည္ မိမိ၏စည္းစိမ္-ဥစၥာ
ကို လြန္စြာတပ္မက္၍ တရားဓမၼကို ေလ့လာအားထုတ္ေနၾကသည့္ ရဟန္းသံ
ဃာေတာ္မ်ားႏွင့္မရိွဆင္းရဲသားတို႔အား မိမိ၏စည္းစိမ္ဥစၥာ အနည္းငယ္ကိုပင္
မွ်ေ၀-ေပးကမ္း-လွဴဒါန္းလုိစိတ္မရွိသည့္ တရားမ်ဳးိ ျဖစ္၏။ ထိုတရားဆိုးေၾကာင့္ လူခ်မ္းသာမိုက္တို႔သည္ ေသသည့္အခါ မိမိတို႔၏ စည္းစိမ္ဥစၥာတုိ႔ကို ထားရစ္ခဲ့
ရၿပီး ဒါနဟူေသာ ဘ၀ခရီးရိကၡာမပါရွိသျဖင့္ အပါယ္ငရဲသုိ႔သာက်ေရာက္ရကုန္၏။
(၁၀) ၀စိကိစၧာ=တရားမွန္ကို ေဝခြဲမသိ- ယံုမွားမႈဟူေသာတရားဆိုးသည္ ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္၊ တရားစစ္ တရားမွန္၊ သံဃာစစ္ သံဃာမွန္ (ရတနာအစစ္ ၃-ပါး)
တုိ႔၏ တန္ဘုိးမွန္ကို ဧကန္မသိ- ဒြိဟျဖစ္ေစေသာ လူမိုက္တို႔သည္ ယင္းတို႔ကိုမကိုးကြယ္မိပဲ သူတပါးတို႔က ဆရာမွားတို႔က ေျပာသမွ်ကုိ အကန္းယံုမိ၍ မေကာင္းမႈကံေတြကို ျပဳမၾိကသျဖင့္ ေသသည့္အခါ အပါယ္ငရဲသို႔ က်ေရာက္ရကုန္၏။
ဦးျမင့္ေဆြ
(ေက်ာင္းအုပ္၊ ဗုဒၶတကၠသိုလ္-မႏၲေလး)