အရွင္ဘုရား၊ မိမိေၾကာင့္ သုတပါးအသက္ေသတိုင္း ပါဏာတိပါတကံ ထိုက္ပါသလား။
(ေျဖ)
ပါဏာတိပါတကံ မထိုက္ႏိုင္ပါ။ ဥပမာ-ခရီးသြားရင္း ပိုင္းေကာင္မ်ားကို နင္းမိရာ၌ (ေမာ္ေတာ္ကားျဖင့္ တိုက္မိရာ၌) မိမိေၾကာင့္ ေသေသာ္လည္း ေသေစလိုေသာ ေစတနာမပါ။ တခ်ိဳ႔မွာ ထိုနင္းမိခ်ိန္၌ အလြန္ပင္ သနားကရုဏာျဖစ္ေသး၏။ တခ်ိဳ႔က ဆိုၾကေသး၏။ လူေတြက စားေသာေၾကာင့္ သတ္သူက သတ္ရသည္။ လူေတြမစားလွ်င္ မသတ္ႏိုင္၊ ထို႔ေၾကာင့္ စားသူမ်ားလည္း ပါဏာတိပါတ အျပစ္မကင္း-ဤသို႔ ဆိုၾကေသး၏။
ထိုသို႔ဆိုရာ၌ စိစစ္ျပပါဦးမည္။
(က) ေခြးသည္ ၾကက္ကို ကိုက္သတ္၍ ခ်ီလာ၏။ ထိုၾကက္သားကို ခ်က္၍ လူက စားသည္။ လူမွာ ပါဏာတိပါတကံ ထိုက္ရဦးမည္ေလာ။ မထိုက္ပါ။
(ခ) အိမ္ရွင္တေယာက္သည္ သူ၏၀မ္းေရးအတြက္ ပါဏာတိပါတအမႈကို ျပဳ၏။ ထိုသူက သတ္၍ ယူလာအပ္ေသာ အစာကို တအိမ္လံုး စားၾက၏။ သတ္သည္ကို သေဘာမတူၾက။ ထိုသို႔ျဖစ္လွ်င္ ထိုသူ၏ အိမ္သားအားလံုး ကံထိုက္မည္ေလာ။ မထိုက္ပါ။
(ဂ) အခါတပါး မုဆိုးႀကီးေတေယာက္သည္ အသားတခ်ိဳ႔ကို သမာပတ္၀င္စာေးနေသာ ဥပၸလ၀ဏ္ေထရ္မအား လွဴလိုေသာေၾကာင့္ အနီးအပါး၌ အလိုရွိသူ ယူရစ္ပါ-ဟု ေၾကြးေၾကာ္၍ ပံ႔သကူပစ္ထား၏။ ဥပၸလ၀ဏ္ဘိကၡဳနီသည္ သမာပတ္မွထစဥ္ ထိုအသံၾကား၍ ပံ႔သကူေကာက္ယူျပီးလွ်င္ ေကာင္းမြန္စြာစီစဥ္၍ ဘုရားရွင္အား ကပ္လွဴ၏။ ဘုရားရွင္ ဘုဥ္းေပးေတာ္မူသည္။( ၀ိနည္းပါဠိေတာ္ နိႆဂၢိယပါစိတ္)
(ဃ) ကုကၠဳရမိတၱ မည္ေသာ အႀကီးစားမုဆိုးတေယာက္၏ မယားသည္ အပ်ိဳဘ၀ကပင္ ေသာတာပန္ျဖစ္ခဲ့၏။ ထိုသူမသည္ လင္မုဆိုးႀကီးက ေလးယူခဲ့ပါ ရွင္မေရ-ဟုဆိုလွ်င္ ေလးကို ယူေပးရ၏။
ဓား-လွံ ယူခဲ့ပါရွင္မေရ-ဟုေတာင္းလွ်င္လည္း ယူေပးရ၏။ သို႔ေသာ္ သူမ၌ သတ္ေစလိုေသာ ေစတနာမရွိ။ မယား၀တၱရားကို ေဆာင္းျခင္းသာျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ပါဏာတိပါတကံ မျဖစ္ပါ။
(င) ဘုရားရွင္သည္ ထိုသူမ၏ ပါဏာတိပါတကံ ထိုက္-မထိုက္ကို စဥ္းစားၾကေသာ ရဟန္းတို႔အား တရားေဟာေတာ္မူသည္မွာ-လက္၌ အနာမရွိလွ်င္ ထိုလက္ျဖင့္ အဆိပ္ကိုကိုင္ေသာ္လည္း ထိုလက္ကို မပူေစႏိုင္။ ထို႔အတူ မေကာင္းမႈကို ျပဳလိုေသာစိတ္ မရွိသူမွာ မေကာင္းမႈအဆိပ္ မေလာင္ႏိုင္ပါ-ဟု ေဟာေတာ္မူသည္။ (ဓမၼပဒ ပါဠိေတာ္၊ ကုကၠဳရမိတၱ ၀တၳဳ)
ပါဏာတိပါတအဂၤါ
(၁) သက္ရွိသတၱ၀ါျဖစ္ျခင္း။
(၂) သက္ရွိသတၱ၀ါဟု သိျခင္း။
(၃) သတ္လိုေသာ စိတ္ (ေစတနာ) ရွိျခင္း။
(၄) သတ္ဖို႔ရန္ ကိုယ္မႈ၊ ႏႈတ္မႈ၊ ပေယာဂတခုခုကို ျပဳေသာအားျဖင့္ သတ္ျခင္း။
(၅) ေသျခင္း။
ဤအဂၤါ ၅-ပါးျပည့္စံုမွ ပါဏာတိပါတကံထိုက္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ဤအဂၤါႏွင့္ မညီေသာ္၄င္း၊ ကိုယ္တိုင္ျပဳျခင္း၊ ခိုင္းျခင္း၊ ေက်းဇူးေျပာျခင္း၊ သေဘာတူျခင္း ၄-မ်ိဳးတြင္ တမ်ိဳးမွ်မျပဳေသာ္၄င္း၊ ပါဏာတိပါတကံ မထိုက္-ဟု မွတ္ပါ။