( ေမး )
၁။ ေစတီပုထိုးမ်ား အဘယ္ေၾကာင့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ လႊတ္ပါသနည္း။ က်မ္းအကိုးအကား အေထာက္အထားျဖင့္ ေျဖၾကားေပးေတာ္မူၾကပါ။
( သိလိုသူတဦး )
( ေျဖ )
၁။ ေစတီပုထိုးတြင္ ေရာင္ျခည္ေတာ္လႊတ္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာတို႔သည္
(၁) ရဟႏၲာ (၂) နတ္ (၃) လူ-ဟူေသာ ဤသံုးေယာက္ေသာသူတို႔၏ အဓိ႒ာန္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္၏-ဟု မိလိႏၵပဥႇာက်မ္းတြင္ ျပဆိုထားပါ၏။ ( ခု-၁၁၊ ၂၉၇ )
မိလိႏၵပဥႇာတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ဆက္လက္ရွင္းျပထားပါသည္။
မင္းျမတ္၊ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္သည္ နတ္လူတို႔အား အစဥ္သနားသျဖင့္ ရပ္တည္ေတာ္မူလ်က္ ဤမည္ေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာသည္ -ေစတီ၌ ျဖစ္ေစသတည္း-ဟု အဓိ႒ာန္၏။ ထိုရဟႏၲာ၏ အဓိ႒ာန္အစြမ္းျဖင့္ ေစတီေတာ္၌ တန္ခိုးျပာဋိဟာသည္ ျဖစ္၏။
မင္းျမတ္၊ ေနာက္တမ်ိဳးကား၊ နတ္တို႔သည္ လူတို႔အား အစဥ္သနားသျဖင့္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူျပီးေသာ ဘုရားရွင္၏ ေစတီေတာ္၌-ဤတန္ခိုးျပာဋိဟာျဖင့္ သူေတာ္ေကာင္းတရားတည္းဟူေသာ သာသနာသည္ အျမဲခခ်ီးေျမႇာက္အပ္သည္ျဖစ္လတံ့၊ လူတို႔သည္လည္း ၾကည္ညိဳကုန္သည္ျဖစ္၍ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ တိုးပြားကုန္လတံ့-ဟု တန္ခိုးျပာဋိဟာကို ျပကုန္၏။
မင္းျမတ္၊ ေနာက္တမ်ိဳးကား၊ မိန္းမမူလည္းျဖစ္ေစ၊ ေယာက်္ားမူလည္းျဖစ္ေစ၊ ယံုၾကည္မႈသဒၶါ အားရွိေသာ ရတနာသံုးပါး၌ ၾကည္ညိဳတတ္ေသာ ပညာရွိေသာ, လိမၼာေသာ ထိုးထြင္းႏိုင္ေသာ ပညာရွိေသာ, အသိဉာဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေသာသူသည္ သင့္ေလ်ာ္ေသာအားျဖင့္ ၾကံစည္၍ နံ႔သာကို၄င္း၊ ပန္းကို၄င္း၊ အ၀တ္ပုဆိုးကို၄င္း၊ တခုခုေသာ လွဴဖြယ္၀တၳဳကို၄င္း၊ ဤသို႔ေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာမည္သည္ ျဖစ္ပါေစသတည္း-ဟု အဓိ႒ာန္၍ ေစတီေတာ္၌ တင္ေျမႇာက္၏။ ထိုသူ၏ အဓိ႒ာန္အစြမ္းျဖင့္လည္း ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူျပီးေသာ ဘုရားရွင္၏ ေစတီေတာ္၌ တန္ခိုးျပာဋိဟာသည္ ျဖစ္၏။ ( မိ-ျပန္ ၃-၃၁၉ )
အထက္ပါ ပုဂၢိဳလ္သံုးမ်ိဳးတို႔၏ အဓိ႒ာန္ျပဳျခင္း မရွိခဲ့ေသာ္ အဘိညာဥ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အာသေ၀ါကုန္ခန္း ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္၏ ေစတီေတာ္၌ေသာ္မွလည္း ေရာင္ျခည္ေတာ္လႊတ္ျခင္း စေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာသည္ မျဖစ္။ သို႔ေသာ္လည္း အလြန္စင္ၾကယ္ေသာ အက်င့္ကိုျမင္၍ -ဤျမတ္စြာဘုရား သားေတာ္သည္ ေကာင္းစြာ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူ၏၊ ဟု သက္၀င္အပ္၊ ဆံုးျဖတ္အပ္၊ ယံုၾကည္အပ္၏-ဟု ဆက္လက္ျပီး အၾကံျပဳထားပါသည္။
မွန္ပါသည္၊ တိ႒ေႏၲ နိဗၺဳေတ စာပိ၊ သေမ စိေတၱ သမံ ဖလံ ။ ( ၀ိမာန-၆၆ ) ဟူသည့္အတိုင္း မည္သည့ေစတီပုထိုး၌မဆို သက္ေတာ္ထင္ရွား ဘုရားရွင္တိုင္ေအာင္ စိတ္ထားႏိုင္လွ်င္ (သို႔မဟုတ္) ဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ေတာ္ေက်းဇူးေတာ္တိုင္ေအာင္ အာရံျပဳႏိုင္လွ်င္ ရရွိမည့္အက်ိဳးတရားလည္း သက္ေတာ္ထင္ရွားဘုရားရွင္ကို ဖူးေတြ႔ရသည့္နည္းတူ ထပ္တူတပ္မွ်ပင္ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဆိုလိုသည္မွာ မိမိပူေဇာ္မည့္ ေစတီပုထိုးက ေရာင္ျခည္ေတာ္ လႊတ္-မလႊတ္ တန္ခိုးႀကီး-မႀကီးက မဓိက မဟုတ္၊ မိမိ၏ေစတနာအား, သဒၶါအား ဉာဏ္အား ထက္-မထက္ကသာ အေရးႀကီးေပသည္။
တဖန္ အထက္ပါေစတီပုထိုး၌ ေရာင္ျခည္ေတာ္လႊတ္ျခင္းကိစၥသည္ သာမန္နတ္လူတို႔အား အစဥ္သနားသျဖင့္ ေမွးမွိန္အားနည္းေနေသာ သဒၶါတရားမ်ား ထက္သန္လင္းလက္လာေစရန္ ၾကံဖန္အပ္ေသာ အဓိ႒ာန္အစြမ္း ေၾကာင့္သာ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖစ္၏။ ေစတီပုထိုးတို႔၏ ပကတိ အုတ္ အဂၤေတ တို႔၌ကား ေရာင္ျခည္ေတာ္ကြန္႔ျမဴးႏိုင္ေသာ သဘာ၀စြမ္းအားမ်ား မရွိၾက။
သို႔ရကား သက္ေတာ္ထင္ရွား ပကတိသမၺဳဒၶဘုရားရွင္၏ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတာ္ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးျခင္း အေၾကာင္းကိုလည္း ေလ့လာမွတ္သားသင့္ေသး၏။
ဘုရားရွင္၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ တင့္တယ္စြာ ထြက္ေပၚလာျခင္းသည္ အဓိ႒ာန္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးေတာ္မဟုတ္သလို ဘာ၀နာေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တန္ခိုးေတာ္လည္း မဟုတ္ေပ။ စင္စစ္ေသာ္ကား သဗၺညဳတေရႊဉာဏ္ေတာ္ႀကီးျဖင့္ အလြန္တရာ သိမ္ေမြ႔နက္နဲစြာေသာ အနႏၲနယသမႏၲပ႒ာန္းက်မ္းႀကီးကို သံုးသပ္ဆင္ျခင္ေတာ္မူေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ သႏၲာန္၌ အလြန္ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္ျခင္း ပီတိတရားမ်ား ျဖစ္ပြားလာေလ၏။ ( အျခားတရားမ်ားကို ဆင္ျခင္သံုးသပ္စဥ္က ဉာဏ္ေတာ္ႀကီးကက်ယ္၀န္းႀကီးမားသေလာက္ တရားနည္းက က်ဥ္းလြန္းရကား ဉာဏ္က်က္စားကြန္႔ျမဴခြင့္ မရသျဖင့္ ယခုေလာက္ ပီတိျဖစ္ဖြယ္ မရွိ ) ပီတိတရားျဖစ္ပြားမႈေၾကာင့္ ေသြးေတာ္မ်ား ၾကည္လင္လာ၏။ ေသြးေတာ္ၾကည္လင္ျခင္းေၾကာင့္ ဟဒယ၀တၳဳရုပ္ ၾကည္လင္လာ၏၊ ဟဒယ၀တၳဳရုပ္ ၾကည္လင္ျခင္းေၾကာင့္ အေရပ=အဆင္းေတာ္ ၾကည္လင္လာ၏။ အေရအဆင္းေတာ္ ၾကည္လင္ျခင္းေၾကာင့္ စိတ္လွ်င္ အေၾကာင္းရင္း ရွိေသာ ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ အဆင္းဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ထြက္ေပၚလာ၏။ ( အဘိ-႒ ၁၊ ၁၄၅ )
ဤတြင္ ဘုရားရွင္၏ ကုိယ္ေတာ္မွ ေရာင္ျခည္ေတာ္တို႔သည္ အျပင္သို႔ထြက္လာကုန္၏-ဆိုရာ၌ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စိတၱသမု႒ာန္ရုပ္ကား ကိုယ္မွအျပင္သို႔ မထြက္ႏိုင္။ ထိုႏွစ္သက္ၾကည္လင္ေနေသာ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စိတၱဇရုပ္တြင္ ဥတုပါ၀င္၏။ ထိုဥတု (အပူဓာတ္၊ အေအးဓာတ္) သည္ ရုပ္ကိုျဖစ္ေစႏိုင္၏။ ထိုဥတုဇ (ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ) ရုပ္တြင္ ဥတုပါ၀င္ျပန္၏။ ထိုဥတုကလည္း ရုပ္ကုိျဖစ္ေစျပန္သည္။ ဤသို႔အားျဖင့္ ဥတုဇရုပ္ အဆက္ဆက္ျဖစ္ေသာအခါ ကိုယ္ေတာ္မွအျပင္သို႔ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ဥတုဇရုပ္ ၀ဏၰဓာတ္ေတြ ထြက္ေပၚလာႏိုင္ကုန္၏-ဟု ဋီကာဆရာက ရွင္းျပပါသည္။ ( မူလဋီကာ )
( လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီးျဖင့္ ထိုးၾကည့္ေသာအခါ ဥတုဇရုပ္ ေရာင္ျခည္ဓာတ္ေတြ အဆက္ဆက္ျဖစ္ေပၚ ထိုးထြက္သြားသည္ကို ေမွ်ာ္ေခၚၾကည့္ေလ။ အဘိဓမၼာေလ့လာဖူးသူတို႔အတြက္ကား ရွင္းလွ၏ )။
ထိုသို႔ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ တင့္တယ္စြာ ထြက္ေပၚလာရာ၌
(၁) ဆံမုတ္ဆိတ္ေတာ္၊ မ်က္နက္ေတာ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ညိဳေသာအရပ္တို႔မွ ညိဳေသာေရာင္ျခည္ေတာ္။
(၂) ရႊန္းအိကိုယ္ေရ ၀ါေရႊေသာအရပ္တို႔မွ ၀ါေရႊေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္။
(၃) မ်က္စိသားေသြး နီေတြးရာအရပ္တို႔မွ နီေသာေရာင္ျခည္ေတာ္။
(၄) အရိုးေတာ္ သြားေတာ္ မ်က္ျဖဴေတာ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ျဖဴေသာအရပ္တို႔မွ ျဖဴေသာေရာင္ျခည္ေတာ္။
(၅) လက္ဖ၀ါးျပင္၊ ေျခဖ၀ါးျပင္ အစရွိေသာ စဥ္းငယ္နီျမန္းရာအရပ္တို႔မွ မွည့္ေမာင္းေသာ ပန္းေရာင္အဆင္းရွိေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္။
(၆) ဥဏၰလံုေမြးရွင္ေတာ္၊ လက္သည္း ေျခသည္းေတာ္ အစရွိေသာ အေရာင္တလက္လက္ ထြက္ရာအရပ္တို႔မွ ျပိဳးျပိဳးျပက္ျပက္ တလက္လက္ေတာက္ပေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴလာကုန္၏။ (ပဋိသံ-႒၊ ၂-၁၃) ( လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီး၊ ဆလိုက္မီးတို႔၏ ေရွ႔၌ အနီေရာင္ကာလွ်င္ အနီ၊ အ၀ါေရာင္ကာလွ်င္ အ၀ါ၊ စသည္ျဖင့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္မ်ား ျဖာထြက္သြားသည္ကို ေမွ်ာေခၚၾကည့္ၾကေလ )။
ယခုအခါတြင္ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ေစတီပုထိုး ရုပ္ပြားဆင္းတုအမ်ိဳးမ်ိဳးမွ (အေၾကာင္းမတိုက္ဆိုင္၍) မဖူးေတြ႔ရလွ်င္ ရွိေစ၊ ဘုရားရွင္၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္စံုတို႔ျဖင့္ တင့္တယ္စြာ စံပယ္ေတာ္မူေနပံုကို အာရံုျပဳ မွန္းဆ၍ ပူေဇာ္ႏိုင္လွ်င္လည္း ေကာင္းက်ိဳးမ်ားစြာ ရပါလိမ့္မည္။
ပံုေတာ္ ဂုဏ္ေတာ္၊ လံုးစံုေမွ်ာ္၊ ပူေဇာ္ႏိုင္ၾကေစ။
ဘုရားရွင္အား၊ ပူေဇာ္ျငား၊ ႀကီးမား တန္ခိုးေပ။
အရွင္ေကာ၀ိဒ (ေယာ)