(၂၀၀၈- ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလထုတ္ ျမတ္ပန္းရဂံု စာေစာင္ပါ ေမာင္ေဇယ်ာ (ရန္ကုန္)၏ ေမးခြန္းကို ေျဖၾကားထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)
ေမး။ ။ ရပ္ကြက္ဓမၼာ႐ံုကဖြင့္ေသာ အလြန္နာမည္ႀကီးေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးတစ္ပါး (ပ်ံလြန္ၿပီး)၏ အရွင္ဥပဂုတၱရဟႏၲာဇာတ္ေတာ္ ကို နာၾကားလိုက္မိသျဖင့္ စိတ္ထဲမွာ မရွင္းလင္းသည့္ အခ်က္မ်ားကို ေမးခ်င္စိတ္ေပၚခဲ့ရပါသည္။
ထိုဆရာေတာ္ႀကီးက အရွင္ဥပဂုတၱသည္ ယခုအထိ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနေသးေၾကာင္း ၊
ေတာင္သမုဒၵရာမွာ ေၾကးျပာသာဒ္ျဖင့္ သီတင္းသံုးေနေၾကာင္း၊ ပိယဒႆီေခၚ ကေလးငယ္အား အရွင္ဥပဂုတၱအမည္ျဖင့္ မာရ္နတ္ကို ႏွိမ္နင္းမည့္အေၾကာင္း ျမတ္စြာဘုရားကိုယ္တိုင္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ထားခဲ့ေၾကာင္း အက်ယ္တဝင့္ ေဟာပါသည္။
သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ဖူးေသာ ဓမၼစာေပမ်ားတြင္ အရွင္ဥပဂုတၱ ဆိုသည္မွာ မဟာယာနတို႔ ဖန္တီးထားေသာ ဇာတ္ဝတၳဳသာျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အကိုးအကားမ်ားစြာျဖင့္ ျပထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပိဋကတ္စာေပတတ္ကၽြမ္းေသာ ရဟန္ပုဂၢဳိလ္ လူပုဂၢဳိလ္အခ်ဳိ႕ကပင္ အရွင္ဥပဂုတၱ တကယ္ရွိေၾကာင္း ေရးၾကေျပာၾကေလရာ ကၽြန္ေတာ္(တို႔)မွာ မည္သည္ကို အတည္ယူရမည္ မသိေတာ့ပါ။
ေျဖ။ ။ အရွင္ဥပဂုတၱ ရွိေၾကာင္း ေရးသားေသာစာေပပညာရွင္တုိ႔၏ ကိုးကားရာ က်မ္းစာမ်ားမွာ မဟာယာနက်မ္းမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအေနျဖင့္ (ထိုမေထရ္ တကယ္ရွိ မရွိ ေနာက္ထား)ေထရ၀ါဒ သဂၤါယနာတင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ား၌ ခိုင္ခိုင္မာမာ မပါရွိဟူေသာ အခ်က္ကို ေရွးဦးစြာ သိထားသင့္၏။
ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေဒသနာေတာ္ကို ေလ့လာရာ၌ ဘုရားရွင္၏ မူရင္းစကားေတာ္ျဖစ္ေသာ ပါဠိေတာ္၊ ထိုပါဠိေတာ္၌ အသိခက္ေသာ အနက္အဓိပၸာယ္တို႔ကို ဖြင့္ျပေသာ အ႒ကထာ၊ထိုအ႒ကထာကိုပင္ ထပ္ဆင့္ဖြင့္ေသာ ဋီကာဟု အဆင့္ဆင့္ရွိရာ ဋီကာဆရာ၏ မွတ္ခ်က္သည္ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာေလာက္ မခိုင္မာသည္မွာ ထင္ရွားပါသည္။
အရွင္ဥပဂုတၱ အေၾကာင္းအရာသည္ ပိဋကတ္စာေပတြင္ ၀ဇီရဗုဒၶိဟူေသာ ၀ိနည္းဋီကာက်မ္းတစ္ေဆာင္ထဲ၌သာ ေတြ႔ရ၏။ (သဒၵါက်မ္းကိုိိိိိိိိိိကား စာရင္းမသြင္းေတာ့ပါ။ တခ်ဳိ႕ကား မိလိႏၵပဉႇာက်မ္းတြင္ လည္း ပါသည္ဆို၏။ သို႔ရာတြင္ ဆ႒မူ၌ သူတို႔ထုတ္ျပေသာ ပါဠိကို မေတြ႔ရ။)
အရွင္ဥပဂုတၱဟူေသာ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးရွိခဲ့ မရွိခဲ့ကိစၥကို မျငင္းလိုပါ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာလူထု လက္ခံထားေသာ အရွင္ဥပဂုတၱႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ယံုၾကည္ခ်က္ လက္ခံထားခ်က္တို႔ကိုသာ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာႏွင့္ ဆန္႔က်င္မႈရွိ မရွိ စီစစ္ၾကည့္လိုပါသည္။
(၁) ေရွးဦးစြာ စီစစ္ျပလိုသည္မွာ ”အရွင္ဥပဂုတၱသည္ ယခုတိုင္ အသက္ထက္ရွားရွိေသးလ်က္ ေတာင္သမုဒၵရာတြင္ ေၾကးျပာသာဒ္၌ ေနေတာ္မူ၏” ဟူေသာအခ်က္ ျဖစ္၏။
”မယွံ ဘိကၡေ၀ ဧတရဟိ အပၸကံ အာယုပၸမာဏံ ပရိတၱံ လဟုကံ၊ ေယာ စီရံ ဇီ၀တိ ေသာ ၀ႆသတံ အပၸံ ဝါ ဘိေယ်ာ။”
”ဒီ။ ၂၊ ၃။သံ။၁၊ ၃၉၈။အံ။၂၊ ၅၀၃-စသည္)
ရဟန္းတို႔ ယခုအခါ ငါဘုရား၏ အသက္အတိုင္းအရွည္သည္ နည္းပါလွ၏၊ တိုေတာင္းလွ၏၊လွ်င္ျမန္လွ၏၊ အသက္အရွည္ဆုံး ေသာသူသည္ အႏွစ္တစ္ရာေသာ္လည္း၊ အႏွစ္တစ္ရာထက္ အနည္းငယ္ ပိုလြန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း (အသက္ရွင္ေနရ၏) (ဒီ။ ျမန္။၂၊၁၁)
အပၸံ ဝါ ဘိေယ်ာတိ ဝႆသတေတာ ဝါ ဥပရိ အပၸံ အညံ ဝႆသတံ အပတြာ ဝီသံ ဝါ တႎသံ ဝါ စတၱာလီသံ ဝါ ပဏၰာသံ ဝါ သ႒ိ ဝါ ၀ႆာနိ ဇီ၀တိ။ဧဝံ ဒီဃာယုေကာ ပန အတိဒုလႅေဘာ အသုေကာ ကိရ ဧဝံ စိရံ ဇီဝတိ တတၳ တတၳ ဂႏ႖ာ ဒ႒ေဗၺာ ေဟာတိ။ (ဒီ၊႒။၂၊၆)
အနည္းငယ္ပိုလြန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း-ဟူသည္ အႏွစ္တစ္ရာ ထက္အနည္းငယ္ ပိုလြန္၍ေသာ္လည္းေကာင္းတည္း။ ေနာက္ထပ္ အႏွစ္တစ္ရာသို႔ မေရာက္မူ၍ အႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သံုး ဆယ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလးဆယ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ငါးဆယ္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေျခာက္ဆယ္ေသာ္လည္းေကာင္း အသက္ရွင္ တတ္၏။ သို႔ရာတြင္ `ဤသို႔ အသက္ရွည္သူကား ရွားလွ၏။`ဤ သူသည္ ဤမွ် ၾကာျမင့္စြာ အသက္ရွင္သတတ္`ဟု ထိုထိုအရပ္သို႔ (အထူးအဆန္းသဖြယ္) သြားေရာက္ ၾကည့္ထိုက္၏။ ”
အထက္ပါ ပါဠိေတာ္အ႒ကထာႏွင့္ ျမန္မာျပန္ဆိုခ်က္မ်ားကို ေထာက္ဆ၍ အရွင္ဥပဂုတၱႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ခံယူခ်က္ကို လက္ခံ လွ်င္ ဘုရားရွင္ စကားကို လက္မခံရာေရာက္၏။ ေထရ၀ါဒ ပိဋကတ္က မည္သူမဆို အသက္တစ္ရာတမ္းတြင္ အသက္္ႏွစ္ရာ ထက္ မေက်ာ္ႏိုင္ဟုဆို၏။ အရွင္ဥပဂုတ္ လက္ခံသူတို႔ကား ေနာင္ဘုရားပြင့္သည္အထိ အသက္ရွည္မည့္ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ယူဆၾက၏။ ဤကား ပထမကြဲလြဲခ်က္တည္း။
(၂) အခ်ိဳ႔ကလည္း `ရဟန္းတို႔ မၾကံသင့္ေသာ စ်ာန္ရပုဂၢိဳလ္၏ စ်ာန္အရာကို မၾကံအပ္၊ ယင္း(စ်ာန္အရာ)ကို ၾကံသူူသည္ ႐ူးသြပ္ရန္ ဆင္းရဲပင္းပန္းရန္သာျဖစ္၏။“ (အင္၊ ျမန္။ ၄၊ ၁၀၃)ဟူေသာ ပါဠိေတာ္ကို ေထာက္ဆ၍ တန္ခိုးအရာ မၾကံသာသည္မဟုတ္ပါေလာ- ဟု ေမးလိုၾကေပလိမ့္မည္။
တန္ခိုးအရာ မၾကံသာသည္မွာ မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တန္ခိုးသည္ တန္ခိုးအရာ၌သာ စြမ္းႏို္င္ပါသည္။ မ်က္စိမည္မွ်ပင္ ေကာင္းေကာင္း အသံကို မျမင္ႏိုင္ပါ။ နားမည္မွ်ပင္ေကာင္းေကာင္း အနံ႔ကို မ႐ႈႏိုင္ပါ။ အလားတူပင္ တန္ခိုးမည္မွ်ပင္ႀကီးႀကီး “ပ်က္တတ္ေသာ သေဘာကို မပ်က္ေအာင္ မတားႏိုင္ပါ၊ ေသတတ္ေသာ သေဘာကို မေသေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ။”
ေအာက္ပါစကားရပ္မွာ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္လာ ဘုရားရွင္ မိန္႔ေတာ္မူခ်က္ျဖစ္၏။
“အာနႏၵာ၊ ျမတ္စြာဘုရားသည္ကား ၿပီးစီးျခင္း၏အေျခခံ ဣဒၶိပါဒ္ တရားေလးပါးတို႔ကို ပြားမ်ားထားၿပီး ျဖစ္၏။ ေလ့က်င့္ထားၿပီးျဖစ္၏။ တည္ရာကဲ့သို႔ ျပဳထားၿပီးျဖစ္၏။ ေဆာက္တည္ထားၿပီးျဖစ္၏။ ေကာင္းစြာဆည္းပူးထားၿပီး ျဖစ္၏။ ေကာင္းစြာအားထုတ္ထားၿပီး ျဖစ္၏။
အာနႏၵာ- သို႔ျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အလိုရွိခဲ့ေသာ္ အာယုကပ္ပတ္လံုးျဖစ္ေစ၊ အာယုကပ္ထက္ လြန္၍ျဖစ္ေစ တည္ႏိုင္ေပ၏”ဟု (မိန္႔ေတာ္မူ၏)။” (ဒီ၊ျမန္၊၂။၁၁၁)
ယင္းသုတ္အ႒ကထာတြင္ “ဧတၳ စ ကပၸႏၲိ အာယုကပၸံ။ တသၼႎ တသၼႎ ကာေလ ယံ မႏုႆာနံ အာယုပၸမာဏံ ေဟာတိ၊ တံ ပရိပုဏၰံ ကေရာေႏၲာ တိေ႒ယ်၊ ကပၸါဝေသသံ ဝါ တိ -“အပၸံ ဝါ ဘိေယ်ာ” တိ ဝုတၱဝႆသတေတာ အတိေရကံ ဝါ။” (ဒီ၊႒၊ ၂။၁၄၄)ဟု ဖြင့္ဆိုထား၏။
ဆိုလိုရင္းမွာ ဣဒၶိပါဒ္ေလးပါး ပြါးမ်ားထားသူသည္ ကပ္ပတ္လံုးျဖစ္ေစ ကပ္ထက္လြန္၍ျဖစ္ေစ တည္ႏိုင္ေပ၏-ဟူရာ၌ ကပၸ=ကပ္ဟူေသာ စကားအရ မဟာကပ္၊ ကပ္ကမၻာစသည္ကို မယူရ၊ လူတို႔၏ အသက္တမ္းဟူေသာ အာယုကပ္ကို ယူရမည္ဟု ဆိုလို၏။
အာယုကပ္ထက္လြန္၍ တည္ႏုိင္သည္ဟူရာ၌လည္း အႏွစ္တစ္ရာထက္ အနည္းငယ္ ပိုလြန္ကာ ေနႏိုင္၏။ အႏွစ္ႏွစ္ရာတိုင္ ေအာင္ မည္သူမွ် မေနႏုိင္။ ဤသို႔လွ်င္ ဘုရားရွင္ေသာ္မွ အသက္ႏွစ္ရာေက်ာ္ေအာင္ မေနႏိုင္ဘဲ ပရိနိဗၺာန္ ဝင္စံခဲ့ရပါလ်က္ အရွင္ဥပဂုတၱက ေနႏိုင္သည္ဟု လက္ခံလွ်င္ အရွင္ဥပဂုတၱသည္ ဘုရားရွင္ထက္ တန္ခုိးႀကီး၏ဟု ယူဆရေပေတာ့မည္။
(၃) ေနာက္တစ္ခ်က္ စိစစ္လုိသည္မွာ အရွင္ဥပဂုတၱ တန္ခိုးျပသည့္ ကိစၥျဖစ္၏။
“န ဘိကၡေဝ ဂိဟီနံ ဥတၱရိမႏုႆဓမၼံ ဣဒၶိပါဋိဟာရိယံ ဒေႆတဗၺံ၊ ေယာ ဒေႆယ်၊ အာပတၱိ ဒုကၠဋႆ။” (ဝိ၊၄၊၂၄၇)
“ရဟန္းတို႔၊ လူတို႔၏ ကုသိုလ္ကမၼပထ တရားဆယ္ပါးထက္ လြန္ျမတ္ေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာကို လူတို႔အား မျပအပ္၊ ျပေသာ ရဟန္းအား ဒုကၠဋ္အာပတ္သင့္၏။” (ဝိ၊ျမန္၊ ၄၊ ၂၇၈)
ဤကား ဘုရားရွင္ ပညတ္ေတာ္မူခ်က္ ျဖစ္၏။
ယင္းအ႒ကထာတြင္ “ဣဒၶပါဋိဟာရိယႏၲိ ဧတၳ ဝိကုဗၺနိဒၶိပါဋိဟာရိယံ ပဋိကၡိတၱံ၊ အဓိ႒ာနိဒၶိ ပန အပဋိကၡိတၱာတိ ေဝဒိတဗၺာ။” (ဝိ၊႒၊၄၊ ၄၆) “တန္ခိုးျပာဋိဟာ -ဟူေသာ စကားရပ္၌ ဝိကုဗၺနိဒၶိ တန္ခိုးျပာဋိဟာကိုသာ ပယ္ျမစ္ျခင္းျဖစ္၏။ အဓိ႒ာန္ တန္ခိုး ျပာဋိဟာကိုကား မပယ္ျမစ္အပ္ဟု မွတ္အပ္၏။” ဟု ဖြင့္ျပထားပါသည္။
သို႔ဆိုလွ်င္ ဘုရားရွင္ ပယ္ျမစ္ေတာ္မူအပ္ေသာ ဝိကုဗၺနိဒၶိ တန္ခိုး ျပာဋိဟာဟူသည္ အဘယ္နည္း။
“သာ ဟိ `ပကတိဝဏၰံ ဝိဇဟိတြာ ကုမာရကဝဏၰံ ဝါ ဒေႆတိ နာဂဝဏၰံ ဝါ၊ ဝိဝိဓမၸိ ေသနာဗ်ဴဟံ ဒေႆတီတိ” ဧဝံ အာဂတာ ဣဒၶိ ပကတိဝဏၰဝိဇဟနဝိကာရဝေသန ပဝတၱတၱာ ဝိကုဗၺနိဒၶိ နာမ။” (သာရတၳ၊၁။၁၃၉)ဟူေသာ ဋီကာအဖြင့္အရ ဝိကုဗၺနိဒၶိဟူသည္ -တန္ခိုးရွင္သည္ မိမိ၏ ပင္ကိုယ္အဆင္းကို စြန္႔၍ မင္းသားသဏၭာန္၊ နဂါးသဏၭာန္ျဖစ္ေအာင္ စီမံျပဳလုပ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာ မ်ိဳး၊ အထူးထူး အျပားျပားေသာ စစ္ဆင္ဟန္ စသည္ကို စီမံျပဳလုပ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တန္ခိုးျပာဋိဟာမ်ိဳးတည္း။”
ပင္ကိုယ္အဆင္းကို မစြန္႔ဘဲ မိမိကိုယ္ကိုပင္ အဆင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ပံုသဏၭာန္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အေရအတြက္အမ်ားအျပားျဖစ္ေအာင္ အဓိ႒ာန္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ အဓိ႒ာနိဒၶိကိုကား ျပေကာင္း၏။
သို႔ရာတြင္ “မာရ္နတ္သားလည္း မိမိလႊတ္ေသာ လက္နက္မေရာက္သည္ကို ျမင္လွ်င္ အမ်က္ထြက္၍ ႀကီးစြာေသာ ႏြားဥသဘအဟန္ ဖန္ဆင္း၍ မီးကို ၿငိမ္းေစျခင္းငွါ ေျပးလာ၏။ ရွင္ဥပဂုတ္လည္း က်ားအဟန္ ဖန္ဆင္း၍ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေသာ အသံကိုျမည္လ်က္ လိုက္၏။ လူအေပါင္းတို႔လည္း ၾကည့္ၾကကုန္၏။
မာရ္နတ္သားလည္း ႏြားဥသဘအျဖစ္ကို စြန္႔၍ ဦးေခါင္းခုနစ္လံုး ရွိေသာ နဂါးအဟန္ကို ဖန္ဆင္း၍ က်ားကို ကိုက္အံ့ေသာငွါ လိုက္၏။ ရွင္ဥပဂုတ္လည္း က်ားအသြင္ကို စြန္႔၍ ဂဠဳန္အဟန္ ဖန္ဆင္းၿပီး ဖမ္းေလ၏။” (ဇိနတၳ၊ ၇၉၃) စသည္ကို ေထာက္ဆ၍ အရွင္ဥပဂုတၱ၏ တန္ခိုးျပမႈမွာ ဝိကုဗၺနိဒၶိ တန္ခိုးျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွား၏။
“အရိယာပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေသာ ရဟန္းေယာက်္ား၊ ရဟန္းမိန္းမ ဟူေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ေယာက္တို႔သည္ ေစတနာရွိသည္ျဖစ္၍ အာပတ္သို႔ ေရာက္ျခင္းငွါ မထုိက္ကုန္။” (ဝိ၊ျမန္၊၅။ ၃၂၉) ဟူေသာ ပါဠိေတာ္စကားအရ အရွင္ဥပဂုတၱသည္ အရိယာပုဂၢိဳလ္သာမွန္လွ်င္ အာပတ္သင့္မွန္းသိလ်က္ က်ဴးလြန္မည္မဟုတ္ပါ။
ဤသို႔လွ်င္ အရွင္ဥပဂုတၱ၏ အတၳဳပၸတၱိသည္ ေထရဝါဒပိဋကတ္ ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ အရာမ်ားစြာရွိေသာေၾကာင့္ ဆရာအမ်ားက တကယ္မရွိဘဲ လုပ္ႀကံဖန္တီးထားေသာ ဇာတ္ေကာင္အျဖစ္ မွတ္ယူၾကပါသည္။
(၄) “ဧတၳာဟ - ကႎ ဘဂဝေတာ မာရာဝ႗နပဋိဃာတာယ သတၱိ နတၳီတိ ? အတၳိ။ တထာပိႆ ပစၧာ ဥပဂုတၱကာေလ ပသာဒေဟတုတၱာ အဓိဝါေသတိ။” (ဝဇီရ၊ ၆၃)
အထက္ပါ ပါဠိသည္ ဝဇီရဗုဒၶိဋီကာလာ စကားရပ္ျဖစ္၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဝရဥၥာျပည္တြင္ ဝါဆိုခိုက္ မာရ္နတ္၏ လွည့္ပတ္မႈ ေၾကာင့္ တစ္ဝါတြင္လံုး ျမင္းကုန္သည္တုိ႔၏ ျမင္းဝိုင္းတို႔၌ ဆြမ္းခံကာ ျမင္းစာျဖစ္ေသာ မုေယာဆန္တုိ႔ကို ေထာင္းကာ ဘုဥ္းေပးၾကရသည္ကို အမ်ားသိၿပီးျဖစ္၏။
အ႒ကထာတြင္ ဘုရားရွင္သည္ ေဝရဥၥာျပည္၌ ဝါကပ္ေတာ္မူရန္ ပင့္ဖိတ္ထားေသာ ေဝရဥၥသူေ႒းႀကီးႏွင့္ ေဝရဥၥျပည္သူတို႔ မာရ္နတ္လွည့္ပတ္သျဖင့္ ဆြမ္းေလာင္းဖို႔ ေမ့ေလ်ာ့ၾကမည္ကုိ သိပါလ်က္ ျမင္းကုန္သည္တို႔အား ခ်ီးေျမႇာက္ေတာ္မူလို၍ ေဝရဥၥာျပည္ ၌ပင္ ဝါကပ္ေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း -စသည္ျဖင့္ အခ်က္အလက္မ်ားစြာကို ဖြင့္ျပထား၏။
သို႔ရာတြင္ မာရ္နတ္လွည့္ပတ္ျခင္းကို ဘုရားရွင္ တားႏိုင္/မတားႏုိင္ ျပဆိုေဆြးေႏြးထားျခင္း မရွိ။ ဝဇီရဗုဒၶိဋီကာတြင္သာ အထက္၌ ထုတ္ျပထားေသာ ပါဠိအတိုင္း အေမးအေျဖပံုစံျဖင့္ ဖြင့္ျပထား၏။
ထုိပါဠိရပ္၏ အဓိပၸါယ္မွာ “ဘုရားရွင္အား မာရ္နတ္လွည့္ပတ္ျခင္း ကို တားျမတ္ႏုိင္ေသာ အစြမ္းသတၱိ မရွိသေလာ? ရွိပါ၏။ ထုိသို႔ရွိေသာ္ လည္း ေနာင္အခါ အရွင္ဥပဂုတၱလက္ထက္၌ ထိုမာရ္နတ္၏ ၾကည္ညိဳျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သည္းခံေတာ္မူ၏။” ဟု ျဖစ္၏။
ထိုစကားရပ္သည္ အ႒ကထာ၌ မပါသလို ဝဇီရဗုဒၶိဋီကာ၏ ေနာက္မွေရးေသာ အလားတူ ဝိနည္းအ႒ကထာဖြင့္ ဋီကာႀကီးႏွစ္ေစာင္ ျဖစ္ေသာ သာရတၳဒီပနီဋီကာႏွင့္ ဝိမတိဝိေနာဒနီ ဋီကာတို႔တြင္လည္း အရိပ္အႁမြက္မွ်ပင္ ေထာက္ခံေရးသားမႈကို မေတြ႔ရျခင္း၊ ဘုရားရွင္သည္ ဝါတြင္းသံုးလပတ္လံုး မုေယာဆြမ္းကို ဘုဥ္းေပးရျခင္းမွာ ဝိပါက္ေတာ္ေၾကာင့္ ျဖစ္၏။
မည္သူမွ်တားမရေသာ ကံအက်ိဳးကို ဘုရားရွင္ေရွာင္လႊဲေတာ္မူေလ့မရွိျခင္း၊ မာရ္နတ္ကိုလည္း သည္းညည္းမခံ တုန္႔ျပန္ တားျမစ္ေလ့မရွိျခင္း စေသာအေၾကာင္းမ်ား ေၾကာင့္ ဝဇီရဗုဒၶိဋီကာလာ စကားရပ္သည္ အားနည္းေနသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာအမ်ားက ပမာဏေျမာက္ေသာ အကိုးအကားအျဖစ္ မမွတ္ယူၾကျခင္း ျဖစ္ေပမည္။
ေမး။ ။ (၂) ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ကမူ ရွင္ဥပဂုတၱကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူ ျဖစ္ေနရာ “တကယ္ရွိရွိ မရွိရွိ ကိုယ္စိတ္ထဲမွာ ရဟႏၲာအေနနဲ႔ ၾကည္ညိဳကိုးကြယ္တာပဲ အက်ိဳးရွိပါတယ္” ဟု ေခ်ပပါ သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အမွန္တရားတစ္ခုကို ကိုင္စြဲလိုပါေသာေၾကာင့္ စာေပ ပညာရွင္မ်ားက ဉာဏ္အလင္းျပေပးေတာ္မူၾကပါရန္။
ေျဖ။ ။ (၂) အရွင္ဥပဂုတၱ တကယ္ရွိရွိ မရွိရွိ ကိုယ့္စိတ္ထဲတြင္ ရဟႏၲာအမွတ္ျဖင့္ ၾကည္ညိဳကိုးကြယ္ႏို္င္လွ်င္ အက်ိဳးရွိသည္ မွန္ပါသည္။ ရဟႏၲာဟု အမွတ္ရွိပါလ်က္ မိုးတားေပးဖို႔ အေစာင့္ခ်သလို ဆက္ဆံလွ်င္လည္း အျပစ္ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
ဤတြင္ ေထရဝါဒကိုးကြယ္မႈ အ႐ိုအေသေပးမႈ အစဥ္အလာ တစ္ခုကို ေဖာ္ျပလိုပါသည္။ မိမိတုိ႔စိတ္တြင္ ၾကည္ညိဳစိတ္ျဖစ္ကာ အ႐ိုအေသေပးရာ အေလးအျမတ္ျပဳရာတြင္ သီလ-သမာဓိ-ပညာစေသာ ဂုဏ္ကို အာ႐ံုျပဳရသည္လည္း ရွိ၏။ မိမိိိအေပၚ ေက်းဇူးမ်ားမႈဟူေသာ ဂုဏ္ကို အာ႐ံုျပဳရသည္လည္း ရွိ၏။
ဥပမာ-ဘုရားရွင္ႏွင့္ သာဝကမ်ားရွိရာတြင္ ဘုရားရွင္ကိုသာ အ႐ိုအေသျပဳရ၏။ အျခားသာဝကမ်ားအား ဘုရားရွင္ႏွင့္ ထပ္တူမျပဳရ။ ဘုရင္ႂကြလာလွ်င္လည္း ဘုရားရွင္ကို ေက်ာေပးကာ ဘုရင္ကို အ႐ိုအေသမျပဳရ။
“ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံလြန္ၿပီးေသာ္ သင့္၍ ထင္ရွားရွိေတာ္မူ စဥ္ မသင့္ေသာအာပတ္သည္ ရွိ၏။”ဟု ပရိဝါပါဠိေတာ္တြင္ လာရွိ၏။
အဘယ္ေၾကာင့္ အဘယ္အာပတ္သင့္သနည္းဟူမူ မိမိထက္ ဝါႀကီးေသာ ရဟန္းကို ဘေႏၲ= (အရွင္ဘုရား)ဟု ေခၚရမည့္အစား အာဝုေသာ= (ငါ့ရွင္)ဟု အငယ္ကို ေခၚသည့္ အာလုပ္ပုဒ္ျဖင့္ ေခၚျခင္းေၾကာင့္ ဒုကၠဋ္အာပတ္ သင့္ျခင္းျဖစ္၏။ သို႔ရာတြင္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကမူ မိမိထက္ မည္မွ်ပင္ ဝါႀကီးေစကာမူ ဘေႏၲ-ဟု မေခၚရ။ အာဝုေသာ-ဟုပင္ ေခၚရ၏။ ဘုရားရွင္ကိုလည္း ဘေႏၲ၊ ရဟန္းအခ်င္းခ်င္းလည္း ဘေႏၲ-ဟု ေခၚလွ်င္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ရဟန္းမ်ားကို တန္းတူထားရာေရာက္၏။
သီလ သမာဓိ ပညာစေသာ ဂုဏ္ရည္အားျဖင့္ မ်ားစြာမကြာျခားေသာ ပုဂၢိဳလ္အမ်ားကို ဆည္းကပ္ရာ အ႐ိုအေသ ေပးရာ၌ကား အသက္သိကၡာႀကီးသူကို ေရွးဦးစြာ ဆည္းကပ္ရ၊ အ႐ိုအေသေပးရ၏။ ထိုပုဂၢိဳလ္အေပါင္းတြင္ မိမိအား အထူးေက်းဇူးမ်ား ေသာ ပုဂၢိဳလ္ကို အထူးဆည္းကပ္မႈ ၊ အထူးအ႐ိုအေသေပးမႈ ျပဳႏိုင္၏။ အျခားပုဂၢိဳလ္မ်ားအား မထီေလးစား ျပဳရာမေရာက္။
အိမ္တစ္အိမ္တြင္ အသက္သိကၡာႀကီးမားေသာ ေဒၚႀကီး ေဒၚေလးမ်ား ရွိေသာ္လည္း မိမိအေပၚ အထူးေက်းဇူးမ်ားေသာ မိခင္ကိုသာ (အေဒၚကိုေက်ာ္၍) အထူးဆည္းကပ္မႈ အထူးအ႐ိုအေသ ေပးမႈ ျပဳႏိုင္၏။ ဂုဏ္သိကၡာခ်င္းတူပါလ်က္ မိခင္ကိုေက်ာ္၍ အေဒၚကိုသာ (တစ္ခုခု ေပးလိမ့္မည္အထင္ျဖင့္) ကပ္ဖားသမႈ အထူးအ႐ိုအေသျပဳေနလွ်င္ကား မိခင္ကို ေစာ္ကားရာ အေလးမထားရာ ေရာက္၏။
သီလ-သမာဓိ-ပညာ စေသာဂုဏ္ျဖင့္ပင္ယွဥ္ယွဥ္၊ မိမိတို႔အေပၚ (သာသနာေတာ္အေပၚ) ေက်းဇူးမ်ားသည့္ဂုဏ္ျဖင့္ပင္ ယွဥ္ယွဥ္ အရွင္ဥပဂုတၱသည္ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္ေမာဂၢလာန္ စေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားထက္ မသာလြန္ပါ။ ဤသို႔ မသာပါသည္ကို သာသည္ဆိုၿပီး ပိုမိုကာ အေလးအျမတ္ထားပါလွ်င္ “အေမကိုေက်ာ္ကာ ေဒြးေတာ္ လြမ္းျခင္း” သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္မဟာေမာဂၢလာန္ စသည္တုိ႔ကို ေစာ္ကားရာ အေလးမထားရာ ေရာက္ပါလိမ့္မည္။
႐ုပ္တု ႐ုပ္ပြား ထုလုပ္ကိုးကြယ္သူတုိ႔၏ မူလရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ႐ုပ္ပြားေတာ္ေရွ႕တြင္ထိုင္၍ ထို႐ုပ္ပြားရွင္၏ ဂုဏ္ကို လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ အာ႐ံုျပဳႏုိင္ဖို႔သာ ျဖစ္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ မိမိတို႔သႏၲာန္တြင္ သဒၶါ-သတိစေသာ တရားေကာင္းမ်ား အလြယ္တကူ ျဖစ္ပြားႏိုင္ဖို႔သာ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုသဒၶါ၊ သတိ-စေသာ ကုသိုလ္တရားေကာင္းမ်ား မိမိတို႔ သႏၲာန္၌ ျဖစ္ပြားအားေကာင္းလာေသာအခါ ထိုကုသိုလ္တရားေကာင္း တို႔၏ စြမ္းအင္ေၾကာင့္ အက်ိဳးေပးရန္ အလွည့္ေစာင့္ေနေသာ အကုသိုလ္ကံတို႔ ေမွးမွိန္၍ ကုသိုလ္ကံတို႔ အက်ိဳးေပးခြင့္သာသျဖင့္ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ပြားတတ္သည္လည္း ရွိ၏။ ထိုသူေတာ္ေကာင္းကို နတ္ေကာင္းတို႔ ေစာင္မသည့္အခါလည္း ရွိ၏။
သို႔ရာတြင္ ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ ထုိသေဘာတရားတို႔ကို မသိမျမင္ႏိုင္ရကား မိမိကိုးကြယ္ေသာ ႐ုပ္ပြားက မိမိကို ေစာင္မကယ္တင္သည္ဟု ထင္လာ၏။ ထိုသို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ႐ုပ္တုထုစရာ အရာဝတၳဳသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအစားစား ကြဲျပားလာ၏။ ယင္း၏ ဂုဏ္သတၱိလည္း ထူးျခားလာ၏။ တဖန္ ႐ုပ္တု၏ ပုံသဏၭာန္လည္း ကြဲျပားလာျပန္၏။ ဘုရားရွင္ကို ဆင္စီးေစ၏။ ျမင္းစီးေစ၏။ မကိုဋ္ စလြယ္တပ္ေပး၏။
ရတနာမ်ိဳးစံု စီျခယ္ေပး၏။ ပုံသဏၭာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအလိုက္ တန္ခိုးစြမ္းရည္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေၾကာင္း လုပ္ႀကံဖန္တီးၾက၏။
ဤသို႔ျဖင့္ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ရာတြင္ အက်ိဳးရမႈသည္ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္သူ၏ အဇၥၽတၱသႏၲာန္၌ျဖစ္ေသာ သဒၶါ၊ သတိစေသာ ကုသိုလ္တရားတို႔ႏွင့္ မဆိုင္ေတာ့ပဲ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ရွိ ေသာ အကိုးကြယ္ခံ ႐ုပ္တုပံုသဏၭာန္ႏွင့္ ဆိုင္လာ၏။
ဤသို႔ျဖင့္ ေကာင္းႏိုးရာရာ လက္ခံကိုးကြယ္လာခဲ့ၾကရာ အျပစ္မဆိုသာေသာ ရွင္သီဝလိ၊ ရွင္ဥပဂုတ္တုိ႔မွ အစျပဳ၍ သူရႆတီ ႏွင့္ ကာဠီမယ္ေတာ္လည္း ေရာက္လာခဲ့၏။ ယခုအခါ ဥတည္ပြားႏွင့္ ကြမ္ယင္မယ္ေတာ္လည္း ေရာက္လာခဲ့ၿပီျဖစ္၏။
ဤသို႔ျဖင့္ “သိပ္အေရးမႀကီးပါဘူး၊ စာတတ္ေပတတ္ ဆရာေတာ္ ႀကီးေတြေတာင္မွ ဘာမွမေျပာပဲ ကိုယ္ကေရးႀကီးခြင္က်ယ္ လုပ္ေနစရာ မလိုပါဘူး” စသည္ျဖင့္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈတတ္ၾကရာ မၾကာမီ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ ဘုရားစင္တြင္ ရွီဝ၏ လိင္႐ုပ္ကိုပါ ဖူးေတြ႕ရေတာ့ မည္ျဖစ္သည္