အရှင်ဘုရား၊ ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာမတိုင်မီ ပျက်သုဉ်းပြီးသော အခြားကမ္ဘာများတွင် ဤကမ္ဘာကဲ့သို့ နေစကြာဝဠာ ဖွဲ့စည်းပုံဖြင့် တည်ရှိပါသလား။ ယခုမျက်မှောက်ခေတ် ကမ္ဘာကဲ့သို့ သိပ္ပံနည်းပညာ တိုးတက်သည့်ခေတ်များ ရှိပါသလား။ သိလိုပါသည်ဘုရား။
(မောင်ကျော်မင်း-ရန်ကန်)

(ဖြေ)
ကမ္ဘာတိုင်းမှာ နေစကြာဝဠာဖွဲ့စည်းပုံ အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ သိပ္ပံပညာဆိုသည်မှာ လူသားတို့၏ ကြံဆချက်၊ ဆောင်ရွက်ချက်သာ ဖြစ်သည့်အတွက် လူရှိသောကမ္ဘာမှာ နည်းပညာအမျိုးမျိုး ရှိမည်မှာ သေချာပါသည်။ လူရှိလျှင် စိတ်ဆိုသော နာမ်တရားလည်း ရှိ၏။ စိတ်သည် အလွန်ဆန်းကြယ်သောသဘော ရှိ၏။

စိတ်ဆန်းကြယ်၍ လိုချင် ဖြစ်ချင်သည့်တဏှာ ဆန်းကြယ်သည်။ တဏှာဆန်းကြယ်၍ သတ္တဝါတို့ပြုလုပ်သည့် ကံ အမျိုးမျိုး ဆန်းကြယ်သည်။ ကံဆန်းကြယ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါအမျိုးမျိုး သက်ရှိသက်မဲ့ အရာဝတ္ထု အဆန်းတကြယ် အမျိုးမျိုးတို့ ပေါ်ပေါက်လာရ၏။

အရာရာ စိတ်ဖြင့် တီထွင်ကြံဆ ဖန်တီးကြခြင်းဖြစ်သည်။ ခေတ်အမျိုးမျိုး၊ ကမ္ဘာအမျိုးမျိုးမှာပင် သူ့ပုံစံနှင့်သူ အံ့သြဖွယ်ပညာရပ်များ ဖြစ်ထွန်းနေနိုင်ပါသည်။
ရိုက်ညီနောင်တို့သည် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၁၀၀-ကျော် ၁၉၀၈-ခုနှစ်က လေယာဉ်ပျံကို စတင်တီထွင်ခဲ့သလို လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀-ကျော်က ဂေါတမဘုရားရှင် လက်ထက်တွင် ဥတေနမင်းနှင့် ၀ါသုလဒတ္တာ မိဖုရားတို့၏ သားတော် ဗောဓိမင်းသားသည် အလွန်ခမ်းနားတင့်တယ်၍ ကောင်းကင် ပျံတက်လုမတတ်ဖြစ်သော ကောကနုဒမည်သော ပြာသာဒ်ကြီးကို တည်ဆောက်၏။ ထိုပြာသာဒ်သည် လူအပေါင်းတို့ စုတ်သပ်ရွှင်မော အံ့သြချီးမွမ်း၍မဆုံးအောင် တင့်တယ်လှ၏။ ဗောဓိမင်းသားသည် နောင်အခါတွင် ဤပြာသာဒ်နှင့်တူသော ပြာသာဒ်မျိုး မရှိစေရန် လက်သမားဆရာ ဗိသုကာပညာရှင်ကြီးအား သတ်ခြင်း၊ ခြေလက်ဖြတ်ခြင်း၊ မျက်စိကန်းအောင် ပြုခြင်းစသော အမှုတို့ကို ပြုရန် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အကြံအစည်ကို ကြံလေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ဗိသုကာဆရာကြီး လျှို့ဝှက်စွာ ဂဠုန်ငှက်ရုပ်ယာဉ်ပျံကြီးကိုပြု၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်ပြီး ဟိမဝန္တာအထိ ပျံသန်းသွား၏။ ထိုဟိမဝန္တာအရပ်၌ ကဋ္ဌဝါဟနမင်းအဖြစ် စိုးစံ၍နေလေ၏။ သူ့ခေတ် သူ့ကမ္ဘာ အမျိုးမျိုးမှာ သူ့ဟန် သူ့ပုံစံ အမျိုးမျိုးဖြင့် သိပ္ပံပညာကဲ့သို့ ထူးဆန်းအံ့သြဖွယ်တွေ ရှိနေမည်မှာ အမှန်ဖြစ်ပါသည်။
ဆရာတော် ရဝေထွန်း(အရှင်တိလောကသာရ)
ဥတ္တရအလင်း