ဂုဏ်ကျေးဇူးတွေ တိုင်းတာနှိုင်းယှဉ်လို့ မရလောက်အောင် ကြီးမားတာရယ်၊ ကျေးဇူးသိပြီး အောက်မေ့ပူဇော် သူတို့ကို အတိုင်းမရှိ ချမ်းသာစေနိုင်တာရယ်၊ ကျေးဇူးကန်း ပြစ်မှားသူတွေကို အတိုင်းမသိဆိုးကျိုး ဒုက္ခဖြစ်စေ တတ်တာရယ်တို့ကြောင့် အနန ္တလို့ ဂုဏ်ပြုသတ်မှတ်ခြင်းခံရတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ၅ မျိုး ရှိပါတယ်။ အနန ္တငါးပါးလို့ ခေါ်တာပေါ့။
မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူတဲ့ အစဉ် (ဒေသနက္ကမ) အတိုင်း ပြောရရင်တော့ ဘုရားရယ်၊ တရားရယ်၊ သံဃာရယ်၊ မိဘရယ်၊ ဆရာသမားရယ်ပေါ့။ ဘဝမှာကြုံတွေ့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ် (ပဝတ္တိက္ကမ) အတိုင်း ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ‘မိဘရယ်၊ ဆရာရယ်၊ ဘုရား တရား သံဃာဆိုတဲ့ ရတနာသုံးပါးရယ်’ လို့ ပြောရပါလိမ့်မယ်။
အနန ္တငါးပါးတို့ရဲ့ ကျေးဇူးတရားများဟာ ကျေးဇူးပြုပေးသူများဘက်က ဘယ်လိုမှ တန်ဖိုးဖြတ် ကန့်သတ်ထားခြင်းမရှိတဲ့အတွက် ဘယ်ရွေ့ဘယ်မျှ ပေးဆပ်မှ ကျေးဇူးတွေကျေတယ်လို့ မရှိပါဘူး။ ‘ပေးဆပ်လို့မကုန်နိုင်အောင် ကျေးဇူးတွေများပြားတယ်’ လို့ သိရှိခံယူထားတဲ့စိတ် ရှိနေတယ်ဆိုရင်ပဲ ကိုယ့်အတွက် အလွန်ကျေးဇူးများပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ တိုက်ရိုက်မဟုတ်ပေမယ့် သွယ်ဝိုက်ပြီး အတုယူစရာ ဥပမာတစ်ခုကို ပြောပြချင်ပါတယ်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးအမသာသနာတော်ဟာ အလွန်နက်နဲ ကျယ်ဝန်းပါတယ်။ ဘယ်လောက်ပဲ နက်နဲကျယ်ဝန်းပေမယ့် သတ္တဝါဝေနေယျတို့အနေနဲ့ မိမိတို့ ကိုယ်စွမ်းဉာဏ်စွမ်း ပါရမီဓာတ်ခံစွမ်းရှိသလောက် သာသနာတော်ရဲ့ ကျေးဇူးတွေကို ခံစားခွင့်ရှိတယ်။ သာသနာတော်မှာ သက်ဝင်ကြည်ညို လိုက်နာခွင့်လည်း ရှိပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘုရားရှင်က ‘နက်နဲကျယ်ဝန်းတဲ့ သာသနာတော်ဟာ အံ့ဖွယ်ရှစ်ပါးနဲ့ပြည့်စုံတဲ့ သမုဒ္ဒရာနဲ့တူတယ်’ လို့ ဥပမာပေးတော်မူပါတယ်။
သမုဒ္ဒရာကြီးဟာ တိုင်းထောက်လို့ မရနိုင်လောက်အောင်လည်း နက်တယ်။ ကမ်းကို မမြင်နိုင်လောက်အောင်လည်း ကျယ်ဝန်းတယ်ဆိုပေမယ့် တွင်းကြီး၊ ချောက်ကြီးလို နက်တာမျိုး မဟုတ်ဘူး။ ကမ်းစပ်က စပြီး ခြေမျက်စိလောက်၊ ဒူးလောက် စသည်ကနေ အစဉ်အတိုင်းသာ နက်နက်ပြီး ကျယ်ဝန်းသွားတာပါ။ ဒါကြောင့် သမုဒ္ဒရာရေဟာ မိမိတို့စွမ်းနိုင်သလောက် ဘယ်သူမဆို ဆင်းကြည့်ခွင့် ချိုးခွင့် ရှိပါတယ်။
အဲဒီအတိုင်းပဲ မြတ်စွာဘုရားရှင်ရဲ့ အဆုံးအမ သာသနာတော်ဟာလည်း မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်နဲ့ ပဋ္ဌာန်းဒေသနာတော် အပါအဝင် အလွန်နက်နဲကျယ်ဝန်းလှပေမယ့် ချောက်ကြီး၊ တွင်းကြီးလို မဟုတ်ဘဲ ဒါန၊ သီလ၊ သမထ၊ ၀ိပဿနာ၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ဆိုပြီး အစဉ်အတိုင်း နက်နက်သွားတာဖြစ်လို့ သတ္တဝါတိုင်းနဲ့ မတန်မရာရယ်လို့ လုံးဝ မရှိဘူး။ ကံနဲ့ ကံရဲ့အကျိုးကို ယုံကြည်လက်ခံတဲ့ သဒ္ဓါတရားရှိသူမှန်သမျှ မိမိစွမ်းနိုင်သမျှ ဒါနမှု၊ သီလမှု၊ သမထ၊ ၀ိပဿနာမှုများနဲ့ သာသနာတွင်းသို့ သက်ဝင်ခွင့်ရှိတယ်။ နိဗ္ဗာန်ကို မုချ မျက်မှောက်ပြုနိုင်မှု၊ မျက်မှောက်ပြုနိုင်ကြောင်း ပါရမီအထောက်အပံ့ကောင်းရမှု၊ လောကီကောင်းကျိုး ချမ်းသာရရှိမှု စတဲ့ သာသနာတော်ရဲ့ အကျိုးများကို ခံစားနိုင်ခွင့်ရှိတယ် ဆိုပြီး အံ့ဖွယ်ရှစ်ဖြာတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။
သမုဒ္ဒရာဟာတစ်စချင်း တစ်စချင်း စွမ်းနိုင်သမျှ အားလုံးကို သက်ဆင်းခွင့်၊ သုံးချိုးခွင့်ရှိသလို အနန္တငါးပါးတို့ရဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးဟာလည်း လိမ္မာသလောက်၊ သိတတ်သလောက် ဘယ်သူမဆို ခံယူခွင့်၊ ပေးဆပ်ခွင့် ရှိပါတယ်။ ပေးဆပ်နိုင်ပါတယ်လို့ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်က ‘ဒီလောက်ဆိုရင် ကျေလောက်ပြီ၊ နောက်ထပ် ပေးဆပ်စရာ မလိုတော့ဘူး’ လို့ တန်ဖိုးဖြတ်မပစ်မိဖို့သာ လိုပါတယ်။ ပေးဆပ်ရာမှာတော့ ဘယ်လောက်ပေးဆပ်မှ ကျေတယ်၊ ဘယ်လောက်ဆိုရင်တော့ ကြွေးကျန်နေသေးတယ်လို့ ပြောစရာ မူလကတည်းက သတ်မှတ်မထားတာမို့ အနန္တကျေးဇူးဂုဏ်တို့အပေါ်မှာ သိမှုအနန္တ ရှိနေဖို့သာ လိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။
ပင်ကိုယ်အားဖြင့် စစ်မှန်တဲ့ သဒ္ဓါသီလ စသည်နဲ့ ပြည့်စုံပြီးဖြစ်တဲ့ မိဘဆရာသမားတို့အပေါ်မှာတော့ ကျေးဇူးသိတတ်တဲ့ စိတ်ထားကလေး အမြဲရှိနေတယ်ဆိုရင်ပဲ မိမိတို့အတွက် အလွန် အကျိုးကြီးမားပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဘုရားရှင်က . . . .
ကျေးဇူးသိတတ်တာဟာလည်း ကုသိုလ်တရားပဲဖြစ်လို့ ကျေးဇူးကိုသိတဲ့ စိတ်ကလေး ထားလိုက်တာကိုက မိမိအတွက် အလွန် အကျိုးကြီးမားပါတယ်။
အနန္တငါးပါးတို့ရဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးနဲ့ ပတ်သက်ရင် လိမ္မာသူများဟာ လိမ္မာသလောက် သိနိုင်ကြပြီး သိတတ်ကြသလောက် အတိုင်းမရှိတဲ့ ကျေးဇူးတရားတွေကို ရရှိနိုင်တာချည်းပါပဲ။ မှန်းဆလို့ မရနိုင်လောက်အောင် ကြီးမားတာကို ‘မှန်းဆလို့ မရနိုင်လောက်အောင် ကြီးမားပါပေတယ်’ လို့ တွေးပြီး ဝမ်းမြောက်ကြည်ညိုတဲ့ စိတ်ကလေး ဖြစ်နေရင်ကို အတိုင်းမသိ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို ရစေနိုင်ပါတယ်။
သမုဒ္ဒရာဟာ ဘယ်လောက်ပဲ နက်တယ်ဆိုဆို အစဉ်အတိုင်း နက်သွားခြင်းသာဖြစ်လို့ ဘယ်သူမဆို ကိုယ်စွမ်းနိုင်သလောက် သက်ဆင်းချိုးသုံးခွင့်ရှိပြီး ချိုးသုံးနိုင်သလောက် အညစ်အကြေးကင်းစင် အေးမြစေသလို အနန္တဂုဏ် ကျေးဇူးများဟာလည်း ဘယ်လောက်ကြီးမား များပြားတယ်ဆိုဆို ကိုယ်သိနိုင်စွမ်း ရှိသလောက် အောက်မေ့သိရှိပြီး စွမ်းနိုင်သလောက် ပေးဆပ်နေရင် ပေးဆပ်နေသမျှ ကိုယ့်အတွက် ကောင်းကျိုးအဖြာဖြာကို အတိုင်းမရှိ ရရှိနိုင်ကြပါတယ်။
မမှိတ်မသုန် ယုံကြည်သိမှတ် ပေးဆပ်ခံယူနိုင်ကြပါစေ။
ဓမ္မဘေရီအရှင်ဝီရိယ(တောင်စွန်း) ၏ ဘုန်းရယ်၊ ကံရယ်၊ ကုသိုလ်ရယ် မှ ကောက်နှုတ်ဖော်ပြပါသည်။